Δημοτικό Θέατρο "Απόλλων"
Το έμβλημα της πολιτιστικής ανάπτυξης της Ερμούπολης χτίστηκε στα 1862-64 με σχέδια του αρχιτέκτονα της Λέσχης, Ρ. Sampo, και με κάλυψη της δαπάνης από την ίδια μετοχική εταιρεία, υπό την ευθύνη του Δήμου. Το διώροφο κτίριο είναι απλό, με χαμηλή μαρμάρινη βάση και σοβατισμένες όψεις. Οι όροφοι χωρίζονται με ταινία από πωρόλιθο και έχουν στέψη με φαρδύ γείσο σε γεισίποδες. Στο κεντρικό τμήμα της κύριας όψης, ολόκληρο από μάρμαρο, τονίζεται έντονα ο κατακόρυφος άξονας με τέσσερις παραστάδες σε όλο το ύψος, που φέρουν επιστήλιο. Ενιαίο γείσο σε όλο το κτίριο, τοξωτά ανοίγματα στο ισόγειο και ορθογωνικά στον όροφο.
Περισσή αίγλη και θαυμασμό προσέδωσε στο θέατρο η ευρωπαϊκών προδιαγραφών διάταξη του εσωτερικού χώρου του, με την πλατεία, χώρο για την ορχήστρα μπροστά στη σκηνή, τρεις σειρές ξύλινων θεωρείων και υπερώο. H σκηνή (πλάτους μπούκα 9μ., βάθους 10μ.) ήταν αρκετά περιορισμένη για τις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού λυρικού θεάτρου, τηρούσε όμως τις αναλογίες της ιταλικής παράδοσης στα θέατρα αυτά.Η ευρέως διαδεδομένη τοπική αντίληψη, ότι ο «Απόλλων» αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, είναι κάπως μονομερής. Πράγματι η αρχιτεκτονική του έχει επηρεαστεί από ιταλικά πρότυπα, όμως ως προς τη διαρρύθμιση της αίθουσας και τη διπλή αψίδα του προσκηνίου με τις γιγαντιαίες κορινθιακού ρυθμού παραστάδες, ο «Απόλλων» σχετίζεται με τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά πρότυπα, τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο θέατρο (1816) San Carlo της Νάπολης, το ακαδημαϊκό θέατρο στο Castelfranco (1745) και τέλος το Teatro della Pergola της Φλωρεντίας (1755). Αντίθετα η στήριξη της θολωτής οροφής φαίνεται να ακολουθεί το γαλλικό σύστημα του 19ου αι.
Η ανέγερση μιας μόνιμης στέγης για το θέατρο, που από το 1828 περιπλανιόταν στις ξύλινες αποθήκες, στις λέσχες και τα καφενεία, έγινε δεχτή με ανακούφιση από το θεατρόφιλο κοινό. Ανεξάρτητα όμως από την αρχιτεκτονική του ποιότητα, το κτίριο δεν χαρακτηριζόταν για τη στερεότητά του. Το 1874 κιόλας χρειάστηκε γενική επισκευή, νέες επισκευές ακολούθησαν στα 1881, 1890 (καθίσματα και σκηνή) και 1896 (γενική). Ο διάκοσμος των θεωρείων ήταν απλός, με ανοιχτό χρώμα και πλαίσια με ανάγλυφη ροζέτα στο κέντρο και επίχρυσα φυτικά κοσμήματα στις γωνίες. Τα καθίσματα, οι κουπαστές και οι κουρτίνες των θεωρείων ήταν βελούδινες. Γύρω από το πολύφωτο της οροφής υπήρχε οροφογραφία με παραστάσεις ποιητών και μουσικοσυνθετών.
Το θέατρο κρίθηκε ακατάλληλο για λειτουργία κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ το 1959 αποφασίστηκε από τον Δήμο η ανακαίνισή του. Η γενική επισκευή του άρχισε τελικά το 1970 και προκάλεσε μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του. Τα ξύλινα θεωρεία αντικαταστάθηκαν με μπαλκόνια από μπετόν. Σήμερα έχει ολοκληρωθεί το έργο της πλήρης αποκατάστασης του θεάτρου όσο το δυνατόν πιστότερη προς την αρχική μορφή του. Σημαντική υπήρξε η δράση των συλλόγων «Θεατρικός Εκπολιτιστικός Όμιλος Σύρου ο Απόλλων» (ιδρύθηκε το 1977) και «Καλλιτεχνικός Όμιλος ο Σουρής» (1978), που έδιναν παραστάσεις στο τσιμεντένιο θέατρο για να κινήσουν το ενδιαφέρον του κοινού. Η πρώτη φάση της ανακαίνισης, με χρηματοδότηση από το κράτος και την ΕΟΚ, ολοκληρώθηκε το 1991. Το θέατρο επαναλειτούργησε για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια περίπου, με την Δ' Συνάντηση Ερασιτεχνικών θιάσων Αιγαίου (29 Οκτ. έως 8 Νοεμ. 1991) στην οποία πήρε μέρος o Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Σύρου. Τις νέες οροφογραφίες φιλοτέχνησε το 1998 0 Δημήτρης Φόρτσας.
Η λειτουργία του Δημοτικού θεάτρου που ονομάστηκε "ΑΠΟΛΛΩΝ" με την παρουσία του Μιχ. Σαλβάγου, άρχισε στις 20 Απριλίου 1864, με το Ριγκολέτο του VΕRDΙ, (εφ. Χρηματιστηρίον αρ. 75/29-4-1864), από έρευνα του ιστορικού κ. Χρήστου Λούκου (μετά από δοθέντα στοιχεία του κ. Αντώνη Μαρκουλή) και όχι τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου όπως γράφεται στην Ιστορία του Νεοελληνικού θεάτρου Ν. Λάσκαρη και στο βιβλίο Ερμούπολη. Μεταξύ των παραστάσεων που εδόθησαν ήταν ή Ευνοουμένη (FAVORITA) ή Τραβιάτα (VERDI) κ.α. Τον Απρίλιο του 1866 το θέατρο δίδεται σε ελληνικό θίασο την Ελληνική Δραματική Εταιρία που με επιστολή του στης 22 Φεβρουαρίου 1866 ο Ραγκαβής (ως πρόεδρος της επί του Εθνικού θεάτρου επιτροπής) έχει συστήσει στην επιτροπή Δημοτικού θεάτρου ΑΠΟΛΛΩΝ. Παρά το γεγονός ότι έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται η οικονομική πτώση της Ερμούπολης, η οποία εκδηλώθηκε τα μετέπειτα χρόνια εντονότερη, δεν εμποδίζει κάθε θεατρική περίοδο να δίδονται παραστάσεις από Ιταλικούς μελοδραματικούς αλλά κα Ελληνικούς θιάσους όπερας, οπερέτας, πρόζας και επιθεώρησης (γύρω στο 1900). Μετά που αρχίζει ο ελληνοιταλικός πόλεμος το θέατρο κακοποιείται γίνεται κινηματογράφος και στα μετέπειτα χρόνια δεν θα έρθει ξανά στην αρχική του κατάσταση αν και μεταπολεμικά εδόθησαν μερικές θεατρικές παραστάσεις με κορυφαία αυτή της Μαρίκας Κοτοπούλη που έδωσε στις 24 Μαρτίου 1953 την τελευταία παράσταση της ζωής της. "Η ΣΚΙΑ" του Ντάριο Νικοντέμι.
Το 2002 εγκαινιάσθηκε ο Χώρος Αναμνήσεων του Θεάτρου Απόλλων με διάφορα ευρήματα (Αφίσες, Προγράμματα, Κοστούμια κ.λ.π.) Συριανών και όχι μόνο καλλιτεχνών και Συγγραφέων που ασχολήθηκαν με το Θέατρο.
Ωράριο επισκέψεων
- 1 Δεκεμβρίου - 31 Μαρτίου: Δευτέρα έως Κυριακή, 10:00-15:00
- 1 Απριλίου - 31 Οκτωβρίου: Δευτέρα έως Κυριακή, 09:00-14:00
- Τον μήνα Νοέμβριο το Θέατρο παραμένει κλειστό λόγω εργασιών συντήρησης.
