Ιαματικές Πηγές Μανδρακίου
Σε πολλά σημεία της νήσου Νισύρου υπάρχουν θερμές, μεταλλικές πηγές. Από όλες τις πηγές, οι μόνες που κατά καιρούς αποτέλεσαν αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης ήταν αυτές των Πάλλων και του Μανδρακίου. Η χρήση των μεταλλικών νερών Μανδρακίου άρχισε εντελώς πρόχειρα το 1870 από το Νικόλαο Αποστολίδη, ο οποίος αφού θεραπεύτηκε έκτισε δύο δωμάτια και τρεις λουτήρες, τα οποία και δώρισε αργότερα στην κοινότητα Μανδρακίου.
Η κοινότητα έκτισε τα πρώτα λουτρά το 1885. Δέκα χρόνια αργότερα κατασκευάστηκε προσθήκη στη δυτική πλευρά των λουτρών, ενώ το 1911 στην ανατολική. Έκτοτε, το συγκρότημα αποτελείται από τρία βασικά κτήρια, λιθόκτιστα, διώροφα και κεραμοσκεπή. Καθένα από τα κτήρια αυτά φέρει χαρακτηριστικά μορφολογικά στοιχεία της εποχής που οικοδομήθηκε, αποτελώντας ένα μοναδικό, κτιριακό σύνολο, με αποτυπωμένη πάνω του την ιστορική εξέλιξη.
Δείγμα λαϊκής τοπικής αρχιτεκτονικής, το αρχικό κτίσμα του 1885 διακρίνεται για την απλότητά του. Αποτελεί έναν απλό κυβόσχημο όγκο, χωρίς κανένα μορφολογικό στοιχείο να στολίζει τις όψεις του. Τα κουφώματα του κτίσματος είναι ξύλινα και τοξωτά στο ισόγειο, με εξωτερικά τζαμιλίκια.
Το δεύτερο κτίσμα του 1895 εφάπτεται με το πρώτο στη δυτική του πλευρά, ενώ στον όγκο του είναι απλό. Ξεχωρίζει από τα νεοκλασικίζοντα μορφολογικά στοιχεία που στολίζουν τις όψεις του όπως είναι οι διακοσμητικές ταινίες, οι περιμετρικές κορνίζες στα παράθυρα που στέφονται με γείσο ή αέτωμα, οι γωνιακές παραστάδες, τα μικρά μπαλκονάκια κ.α.
Το τρίτο κτίσμα του 1911, που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά και σε απόσταση ελάχιστων μέτρων από το αρχικό, δεν είναι πια ένας απλός κυβόσχημος όγκος. Υπάρχει ένας έντονα τονισμένος κεντρικός άξονας, οι όγκοι τονίζονται έντεχνα ενώ τα ανοίγματα και όλα τα μορφολογικά στοιχεία των όψεων είναι συμμετρικά διατεταγμένα.
Στη βορινή πλευρά του συγκροτήματος υπάρχει άρτια διαμορφωμένη προβλήτα που απέχει ελάχιστα μέτρα από τη θάλασσα. Στη νότια πλευρά βρίσκονται οι βοηθητικοί χώροι και οι αποθήκες. Μικρή ξύλινη γέφυρα ενώνει τον όροφο του δυτικού κτίσματος με αυτούς τους χώρους. Μεγάλη αυλή περιβάλλει όλο το συγκρότημα, μέσα στην οποία είναι κτισμένο μικρό εκκλησάκι.
Πέρα από την αρχιτεκτονική αξία των κτισμάτων, το συγκρότημα των Ιαματικών Πηγών Μανδρακίου αποτελεί σημείο αναφοράς συνδεδεμένο με τη μνήμη των κατοίκων της περιοχής και την οικονομική δραστηριότητα του τόπου.
