Νυμφαίο
Ολόκληρο το χωριό αποτελεί ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό παράδειγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και για το λόγο αυτό έχει χαρακτηριστεί ως Παραδοσιακός Οικισμός. Τόσο η οργάνωση των κοινόχρηστων χώρων με τα καλοδιατηρημένα πέτρινα καλντερίμια, όσο και οι μορφές των πετρόκτιστων κτισμάτων μαρτυρούν τη μεγάλη οικονομική και κοινωνική άνθηση του Νυμφαίου κατά το παρελθόν.
Όσον αφορά στη διαχρονική εξέλιξη των κτισμάτων, είναι δυνατόν να διακριθούν κατασκευαστικές τρεις φάσεις με τις αντίστοιχες μορφές. Από τα τέλη του 18ου μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα τα σπίτια έχουν σχήμα «Γ», «Π» ή ορθογώνιο, ενώ στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η μορφή των σπιτιών επηρεάζεται από κλασικιστικά πρότυπα των μεγάλων ελληνικών αστικών κέντρων. Στα σπίτια αυτής της περιόδου το κεντρικό τμήμα προεξέχει ελαφρά και ολοκληρώνεται σε τριγωνικό αέτωμα, με διάφορες παραλλαγές στις προσόψεις. Στην τρίτη φάση ανάπτυξης του οικισμού κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, τα σπίτια εμφανίζουν επίπεδες όψεις με εξώστη στον όροφο και αετωματική απόληξη. Στο εσωτερικό τους τα αρχοντικά του Νυμφαίου διαθέτουν τζάκια σε όλα τα δωμάτια, ενώ σε κάποια από αυτά σώζεται πλούσιος ζωγραφικός διάκοσμος: αρχαίοι θεοί, ο Μέγας Αλέξανδρος, φιλόσοφοι, τοπία ενδεικτικά του τόπου απασχόλησης των ιδιοκτητών (π.χ. Πυραμίδες της Αιγύπτου), αλληγορικές παραστάσεις των εποχών του έτους, αντίγραφα αναγεννησιακών έργων κλπ.
Από τα χαρακτηριστικότερα αρχοντικά ξεχωρίζουν αυτά των οικογενειών Τσίρλη, Μπουτάρη, Σωσσίδη κλπ. Το πλέον επιβλητικό κτίριο του οικισμού είναι αναμφισβήτητα η Νίκειος Σχολή, ένα εκλεκτικιστικό κτίριο του 1928, το οποίο κτίστηκε με σχέδια που έφερε από τη Σουηδία ο καπνέμπορος Ι. Νίκου και λειτούργησε αρκετά χρόνια ως διδασκαλείο. Σήμερα εκεί φιλοξενείται το Κέντρο Ενημέρωσης για την Καφέ Αρκούδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, καθώς επίσης και ένας συνεδριακός χώρος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
